Chắc hẳn nhiều người còn xa lạ lắm với nhà gỗ 3 gian, bởi những ngôi nhà này đã không còn tồn tại nhiều giữa xã hội hiện đại ngày nay, nó còn chỉ tồn tại ở những ngôi làng truyền thống ở quê, hay số ít một số gia đình có diện tích rộng muốn lưu giữ để làm kỷ niệm. Và số ít còn được xây dựng và sửa sang lại với lý do yêu thích “kiểu” truyền thống ngày xưa.
Vậy nhà 3 gian là gì? Nhà ba gian được hiểu nôm na là nhà có 3 căn phòng, chính giữa là một phòng lớn và phía 2 bên xung quanh là 2 phòng nhỏ. Còn theo khái niệm được xem là hợp lý nhất thì người ta cho rằng thì đó là ngôi nhà có 3 gian.
Nhà gỗ 3 gian là gì? Kiến trúc của nhà gỗ 3 gian
Khái niệm về nhà ba gian được chia các không gian như gian giữa có diện tích rộng nhất, so với 2 gian chái (2 chái tức 2 gian). Gian giữa với cửa chính mở rộng sang trọng và thoáng đãng là nơi đặt bàn thờ thường dùng làm nơi thờ cúng gồm một bộ bàn thờ bằng gỗ để cúng tổ tiên, với các kiểu cách trạm trổ vô cùng tinh xảo mang đậm nét truyền thống. Phía trước bày bộ “sập gụ, tủ chè” hoặc tràng kỷ. Tràng kỷ (ghế dài ngày xưa gồm 2 ghế dài có nhiều kiểu dáng điêu khắc, chạm khảm khác nhau tùy thuộc vào gu thẩm mĩ của mỗi gia đình) dùng để tiếp khách, đồng thời làm bàn ăn.
Hai gian hai bên nhà ba gian 2 chái có cửa hẹp hơn ở hai bên cạnh, dùng làm nơi nghỉ ngơi, gồm giường hoặc phản hay sập gỗ. Một gian là phòng ngủ của chủ nhân. Gian còn lại dành cho khách hoặc con cái. Nhà ba gian là gì hai chái là 2 phòng nhỏ ở đầu nhà ở hai bên. Kết hợp với sân trước với hàng cau và vườn sau trồng chuối và ao cá trước mặt…của người Việt xưa, đặc biệt ở khu vực miền Bắc.
Hàng hiên (hành lang) nhà ba gian là gì còn tạo thêm những thoáng bằng gỗ hoặc đan bằng tre nứa đặt ở giữa làm bình phong, mục đích là hạn chế ảnh hưởng bất lợi của thời tiết tạo sự kín đáo, nhưng bên trong vẫn có thể quan sát được bên ngoài.
Nhà ba gian hai chái cũng là phòng ngủ hoặc phòng chứa đồ, với cửa thông phòng và cửa sổ ở mặt trước. Bếp được thiết kế riêng, phía bên trái (từ trong nhà nhìn ra). Cạnh bếp là giếng nước nơi gia đình vừa có giếng nước để tiện sử dụng khi sử dụng khi nấu nướng và tắm rửa.
Nhà ba gian là gì theo thuyết phong thủy
Phong thủy là thuyết khoa học được ứng dụng rất nhiều trong xây cất nhà cửa, ảnh hưởng đến sự thăng trầm của con người. Trước sân là ao,hình ảnh nhà 3 gian càng được tăng thêm sắc nét vừa làm đẹp khung cảnh, tươi mát không gian nhà ở, vừa có nước dùng để sinh hoạt, thả cá để cải thiện kinh tế hoặc mang lại thú vui câu cá. Ao trước nhà cũng hợp với nguyên tắc của phong thuỷ.
Bởi lẽ, khí hay năng lượng khi gặp gió thì sẽ phát tán, nhưng gặp nước thì ngưng tụ lại. Năng lượng thường rất tốt khi gặp nước. Trong khi đó, nước tượng trưng cho tài lộc. Trước nhà có nước, thuật ngữ phong thuỷ gọi là “tụ thuỷ trước nhà”, tụ thuỷ thì sẽ có tài, có tài sẽ có phúc gia đình sẽ luôn may mắn bình an.
Nhà 3 gian 2 chái còn sau nhà là vườn, không chỉ trồng cây to cho bóng mát, tạo thế chắc chắn, vững vàng cho ngôi nhà, lợi nhân đinh, mà còn trồng xen với cây cảnh, hoa trái làm đẹp cảnh quan, tăng cường sinh khí cho nhà ở. Cây xanh thuộc mệnh mộc cùng với mặt nước (thủy) giúp cho phong thủy nhà ở được hài hòa. Nhà ba gian là gì nếu khu đất rộng thì bên phải và bên trái nhà cũng được thiết kế làm vườn, nhưng bên trái trồng cây cao hơn bên phải để kiềm chế nguồn năng lượng.
Đối với những nước có giá trị lịch sử lâu đời như Trung Quốc, Hàn Quốc, Anh, Pháp,…đều có những tên rất riêng dành cho lối kiến trúc xây dựng nhà ở như thổ lâu, tứ hợp viện,… Với giá trị văn hóa đa dạng và phong phú của Việt Nam, cũng tồn tại những danh từ như thế. Ví như nhà 3 gian 3 chái, nhà 5 gian 2 chái, nhà kẻ truyền,…Vậy thế nào là nhà 3 gian 2 chái.